Podobnie
jak Feria de Abríl de Sevilla tak i Semana Santa
czyli Wielki Tydzień od wieków jest jednym z najhuczniej
obchodzonych świąt w Sewilii. Liczne bractwa, tzw. Cofradías,
wychodzą bezpośrednio ze swoich kościołów na ulice miasta (często
bardzo wąziutkie) podążając w procesji aż do katedry. Powrót odbywa
się możliwie najkrótszą drogą, tak jak ustalił to już w XVII wieku
Kardynał Fernando Niño de Guevara.
Począwszy od
Niedzieli Palmowej a skończywszy na Niedzieli Zmartwychwstania
Pańskiego, podczas całego Wielkiego Tygodnia, liczne bractwa
odwiedzają katedrę sewilską, trzecią co do wielkości na świecie.
procesje
Większość
bractw niesie dwa tzw. pasos (figurę lub zespół figur
umieszczony na specjalnych noszach i podestach): paso con el
Cristo – przedstawiający różne sceny z Męki i
Zmartwychwstania Pańskiego oraz paso con la Virgen –
przedstawiające figurę Matki Bożej. Niektóre bractwa niosą nawet
trzy pasos, tj. El Amor, la Cena, San Benito
lubla Trinidad.
Inni niosą tylko jedno paso, np. La Santa Marta, la Quinta Angustia, la Soledad de San Buenaventura lub la Soledad de
San Lorenzo.
Reasumując, podczas ośmiu dni Wielkiego Tygodnia, 57 bractw niesie w
sumie 116 pasos bezpośrednio z ich kościołów aż do katedry. Tam i z
powrotem, w towarzystwie około 60 tysięcy braci, którzy uczestniczą
w tej uroczystej procesji w różnych formach, jako: Nazarenos,
Penitentes, Costaleros i Acolytos.
Liczba
osób uczestniczących w procesji może sięgnąć miliona podczas
najważniejszej nocy Wielkiego Tygodnia w Sewilii czyli tzw. la Madrugá (nad ranem z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek), kiedy to
bractwa: el Silencio, el Gran Poder, El Calvario, los Gitanos, la Esperanza de Triana i la Macarena rozpoczynają swoje procesje i udają się w kierunku katedry.
Pierwszym
małym krokiem do zrozumienia tego religijno-kulturowego fenomenu
jakim niewątpliwie są obchody Wielkiego Tygodnia w Sewilii, jest
zapoznanie się z poszczególnymi elementami charakterystycznymi dla
tych corocznych i uroczystych procesji.
Stałe elementy tradycyjnej procesji
Wielkiego Tygodnia w Sewilii
La Marcha
(Marsz)
Orkiestry,
które towarzyszą większości procesji, grają marsze danego bractwa.
Większość tych utworów jest bardzo piękna i o dużych walorach
muzycznych. Wyróżnić spośród nich należało by: Amargura,
Virgen del Valle o Jesús de las Penas.
La Cruz de Guía
(Krzyż procesyjny)
Insygnium,
które otwiera orszak procesyjny. Po obu jego bokach kroczą tzw. nazarenos niosący pochodnie.
La BULLA
(TŁUM)
Tłum, który na początku jednoczy się wokół pasos i w okolicach
trasy, którą podążają bractwa.
Zachęcam do posłuchania
przejmującej pieśni religijnej, tzw. saeta,
spontanicznie zaintonowanej przez mężczyznę w tłumie ulicznej
procesji. Ta saeta śpiewana jest w Wielki Piątek, na cześć Chrystusa
de los Gitanos (Cyganów).
LOS NAzarenos
(nazareńczycy)
Członkowie bractwa tworzący orszak procesji niosący świece, gromnice
oraz insygnia. Ubrani w tuniki i szpiczaste kaptury zasłaniające
całkowicie twarz, z otworami na oczy.
eL paso del cristo
(figura chrystusa)
Pojedyncza figura lub ich zespół umieszczony na specjalnych noszach,
podestach. Paso może przedstawiać figurę Chrystusa (paso de Cristo),
Matki Bożej (wówczas nosi nazwę paso palio) lub całej Męki Pańskiej
jeśli jest to zespół figur przedstawiający scenę pasyjną.
Poszczególne nosze niosą tzw. costaleros czyli 20-30 silnych
mężczyzn, najczęściej z danego bractwa, którzy przechodzą prawie
niezauważeni, schowani pod noszami danego paso. Po wąskich ulicach
Sewilii dyryguje i opiekuje się nimi tzw. capataz – nadzorca,
szef. Paso del Cristo jest zazwyczaj pierwszym paso wyruszającym w
procesji.
Los penitentes
(pątnicy)
Są członkami bractwa, którzy autentycznie odprawiają pokutę, niosąc
krzyż z drewna, czasami nawet dwa krzyże. Zdarza się że idą boso
przez całą procesję. W wielu przypadkach uczestniczą w tych
procesjach w akcie spełnienia jakieś obietnicy religijnej.
Szpiczaste kaptury
pątników zwieszone są w dół, z tyłu głowy. Idą za Paso del Cristo.
eL paso palio
(baldachim)
Paso przedstawiające figurę Matki Bożej nazywane
jest również La Dolorosa
(Bolesna) La Amargura (Gorycz) lub bardziej optymistycznie
La Esperanza (Nadzieja).
Pojawienie się tego paso, stanowi dla mieszkańców Sewilii
najważniejszą część procesji. Potrafią oni czekać
wiele godzin w strategicznym miejscu aby zobaczyć „ich” Matkę
przechodzącą w procesji. Najczęściej przy wyjściu lub powrocie paso do
kościoła danego bractwa.
Dla
mieszkańców Sewilii każda Virgen (Najświętsza Panna) jest inna,
jedyna i wyjątkowa chociaż dla turystów mogą wydawać się identyczne
(tego lepiej nie mówić miejscowym!). Dzieje się tak dlatego,
że pasos del Cristo przedstawiają różne sceny, natomiast pasos
Najświętszej Panienki zawsze symbolizują ten sam moment biblijnej
historii czyli Matkę Bożą płaczącą z powodu śmierci swego Syna.
To przedstawienie różni się w detalach, znanych sewilijczykom, które
turystom mogą umknąć niezauważone. Po obejrzeniu wielu Pasos de la
Virgen powoli można rozróżniać te detale.
Jednym z najważniejszych elementów zmieniających się jest tzw. el
Manto czyli szata, płaszcz. Olbrzymi, ze szlachetnego materiału,
pokryty kunsztownym haftem. Spływający z tyłu
figury Matki Bożej aż do podstawy całego paso de palio.
Samo paso składa się z baldachimu (Dosel) wspartego na drążkach
typowych dla pasos de la Virgen. Tworzy on coś w
rodzaju dachu chroniącego figurę. Wiele z nich to prawdziwe klejnoty
złotnictwa i haftu. Dwanaście pionowych drążków podtrzymuje baldachim. Są
one przykładem sztuki jubilerskiej i złotniczego kunsztu; lekko
poluzowane tak aby charakterystyczny ruch costaleros mógł udzielić
się całemu paso.
I ostatecznie, widoczne tylko dla tych, którym uda się
zbliżyć wystarczająco do paso, są
różnice na twarzach każdej z figur Matki Bożej.
Można dostrzec je również dzięki kamerom:
Zanim przejdziemy do tradycji i zwyczajów Wielkiego Tygodnia proponuję wysłuchanie przepięknej saety, zaśpiewanej przez Dianę Navarro w
Maladze podczas uroczystości Wielkiego Poniedziałku. Wzruszający tekst, przejmujący głos
Diany oraz widok skupionego tłumu (wykrzykującego spontaniczne
¡Olé!)...
robią wrażenie!
Wielki Tydzień w Sewilii ma różne
tradycje, które kultywują co roku zarówno uczestnicy, jak i ci,
którzy nie uczestniczą w
obchodach.
Jedną z nich jest
ubranie po raz pierwszy
w Niedzielę Palmową jakiejś części garderoby. W telewizji nawet
przestrzegają aby nie były to buty!
W Niedzielę Palmową rano, w zwyczaju
jest również
odwiedzanie świątyń, w których eksponowane są tzw.
pasos, przygotowane do procesji Wielkiego Tygodnia.
Najważniejszymi dniami Wielkiego
Tygodnia jest: świt z czwartku na piątek, tzw. „La Madrugá” i Wielki
Piątek. Tego dnia mężczyźni zwykli ubierać się na czarno, kobiety
noszą czarną mantilla, demonstrując w ten sposób żałobę i szacunek
po śmierci Chrystusa.
W tych dniach, w niektórych domach
zmienia się również menu. Domownicy posilają się szpinakiem z
cieciorką, dorszem w sosie pomidorowym, torrijas
(słodki przysmak), itp.
Tradycją stają się również i to za
sprawą natury, kwiaty pomarańczy
(azahar), które o tej wiosennej
porze roku rozkwitają i wypełniają miasto szczególnym i przepięknym
zapachem.
Tekst na podstawie
tłumaczenia hiszpańskich artykułów zamieszczonych w interecie.
Katarzyna Dziurdzik
W przygotowaniu:
Feria de Abríl
Romería
del Rocío
Cruzes de Mayo
Inne